Pozdrowienie anielskie

Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy

Wiara w jednego Boga w 3 Osobach jest obecna w Nowym Testamencie, chociaż sam termin „Trójca Święta” pojawia się dopiero ok. 180 n.e. (grecki — Teofil z Antiochii, łaciński — Tertulian); jeszcze późniejsze jest użycie w tym kontekście terminu „osoba”. Formułowaniu teologii trynitarnej towarzyszyły liczne spory; wynikły one z jednej strony z tendencji do uwypuklenia jedności Boga kosztem troistości, z drugiej z trudności terminologicznych. W 325 Sobór Nicejski I przyjął, że Syn Boży jest współistotny Ojcu (gr. homooúsios, homouzja); 381 Sobór Konstantynopolitański I potwierdził boskość Ducha Świętego. Tym samym założono, że w Bogu jest jedna istota (ousía); można też mówić, że Trójca Święta ma jedną naturę (phýsis); w IV w. zaczęto też systematycznie posługiwać się pojęciem 3 hipostaz w Bogu, a w V w. 3 Osób (grecka prósōpon, łacińska persona). Odwieczne relacje ontyczne między Osobami Trójcy Świętej zdefiniowano na podstawie Nowego Testamentu jako zrodzenie Syna przez Ojca (który jest prapoczątkiem, arche) oraz pochodzenie Ducha Świętego od Ojca. W teologii łacińskiej uznano potem za potrzebne wskazanie na pochodzenie Ducha Bożego także od Syna ( Filioque), co stało się przyczyną sporu katolicyzmu z prawosławiem. Osoby Trójcy Świętej całkowicie przenikają się wzajemnie (perychoreza), a ich działania są wspólne, chociaż tylko Syn Boży stał się człowiekiem. Najważniejsze ustalenia co do Trójcy Świętej są zawarte w Credo nicejsko-konstantynopolitańskim (381); wykład doktryny trynitarnej mieści się też w symbolu wiary Quicumque z początku V w., mylnie przypisywanym św. Atanazemu Wielkiemu. Dla sprecyzowania ortodoksyjnej teologii Trójcy Świętej najbardziej zasłużyli się św. Atanazy Wielki, Ojcowie Kapadoccy (święty Bazyli Wielki, Grzegorz z Nazjanzu, Grzegorz z Nyssy) oraz święty Jan z Damaszku, który podsumował ją scholastycznie; natomiast na Zachodzie — święty Hilary z Poitiers (ustalenie terminologii), Mariusz Wiktoryn i święty Augustyn.

wg.Trójca Święta Encyklopedia PWN